Niosący pozytywny emocjonalny przekaz termin „dopalacze”, który na dobre zakorzenił się w polskim słownictwie, przyczynił się niestety do postrzegania niebezpiecznych dla człowieka środków psychoaktywnych, jako środków wyzwalających dobry nastrój, przypływ energii i nieograniczone możliwości poznawcze.
Tymczasem środki te wpływając na ośrodkowy układ nerwowy często pozostawiają w nim nieodwracalne skutki uboczne, a – jak pisał Éric-Emmanuel Schmitt – „ W normalnym świecie nie można nacisnąć klawisza „nowa gra”.(…) Rzeczywistość właśnie na tym polega, że nie można się cofnąć i zacząć grać od nowa.”
Warto zatem zastanowić się nad zaspokojeniem ciekawości i „spróbowaniem jak to jest”,
bo może to być próba ostatnia.
Według danych Głównego Inspektora Sanitarnego okres wakacyjny, to czas największej ilości zatruć „dopalaczami”, po które statystycznie najczęściej sięgają osoby (częściej mężczyźni niż kobiety) poniżej 25 roku życia zaopatrując się w nie głównie przez internet.
W Polsce najczęściej w obrocie znajdowały się produkty pod nazwą: „Amulet Kierowcy”, „Amulet ochronny”’ „Cząstka Boga”, „Dodatek do piasku koloru…’’, „Kokolino”, „Rozpałka do grila/pieca koloru…”, „Pochłaniacz wilgoci”, „Talizman”, „Spice”, „Tajfun”, „Mocarz”, „Maczanka”, „Sztywny Misza”.
Produkty te oferowane są zazwyczaj w atrakcyjnych, kolorowych opakowaniach z napisem „nie do spożycia”. Obecnie głównym kanałem dystrybucji jest internet i dilerzy – powiat brzozowski nie odbiega od tego schematu. Od roku 2010, w którym został zamknięty sklep z dopalaczami w Brzozowie, nie notowano tego typu działalności handlowej (Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brzozowie prowadzi stały monitoring na terenie powiatu).
Wszystkie służby (Państwowa Inspekcja Sanitarna, Policja, Służba Celna) zaangażowane w walkę z tym zjawiskiem doceniają rolę oświaty zdrowotnej w społeczeństwie, która wspiera działania prewencyjne.
Dlatego też Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi taką działalność na wielu frontach edukując przede wszystkim młodzież i kadrę szkolną.
Jako społeczeństwo powinniśmy również mieć świadomość zagrożeń zdrowia i życia osób bezpośrednio stosujących „dopalacze”, ale również świadomość, że możemy sami odczuć skutki kontaktu z osobą będącą pod wpływem środków odurzających (atak bezpośredni, kontakt na drodze z odurzonym kierowcą lub kontakt z fachowcem jakiejkolwiek branży obsługującym urządzenie mechaniczne).
Jak rozpoznać osobę będącą pod wpływem „dopalaczy”?
Najłatwiej rozpoznać nietypowe do codziennych zachowania osób, które dobrze znamy, inaczej jest w przypadku osób obcych.
Ponadto rodzaj reakcji każdej z osób stosujących ten sam środek może być skrajnie różny – zależy to bowiem od stanu emocjonalnego w jakim aktualnie znajduje się ta osoba: od euforii po objawy depresji, mówienia do siebie, gestykulacji (ogólnie pobudzenia psychoruchowego), agresji (w tym autoagresji), braku kontaktu wzrokowego, silnie bodźce wzrokowe, dotykowe (odczuwanie dotyku całym ciałem), smakowe, węchowe powodują całkowitą dezorientację tej osoby – często abstrakcyjny dla otoczenia niepokój, a nawet panikę. Objawy bezpośrednio zagrażające życiu to: utrata przytomności, duszności, słaba akcja oddechowa.
Aby prawidłowo zareagować i właściwe pomóc takim osobom należy:
– zachować spokój
– racjonalnie ocenić sytuację
– próbować ustalić czy osoba przyjęła środek i jakiego on był rodzaju
– zabezpieczyć ewentualne pozostałości lub opakowanie po środku
– wezwać pogotowie, udzielając niezbędnej pomocy poszkodowanemu
Podczas udzielania pomocy bezwzględnie mieć na uwadze, że osoba taka może stanowić również dla nas zagrożenie i możemy nie opanować jej agresji jeśli taka wystąpi.
