Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS – z angielskiego fetal alcohol syndrome) to zespół wad wrodzonych dziecka, obejmujących zaburzenia psychiczne i fizyczne, spowodowane spożyciem alkoholu przez matkę w trakcie ciąży. Nie ma dokładnych danych, jaka ilość alkoholu wywołuje Alkoholowy Zespół Płodowy. Dlatego też obecnie nie zaleca się spożycia żadnych ilości alkoholu w czasie ciąży, niezależnie od trymestru.
1. Wpływ alkoholu na ciążę
Alkohol to substancja, która z łatwością przedostaje się przez łożysko do płodu. Wpływa on na rozwój płodu, uszkadza mózg i hamuje prawidłowy wzrost dziecka. W przypadku dużych ilości, alkohol w ciąży może doprowadzić do śmierci płodu.
Zespół Alkoholowy płodu jest nieuleczalny. Dlatego warto zastanowić się, czy alkohol w ciąży jest naprawdę niezbędny kobiecie. Syndrom FAS na pewno nie pojawi się, jeśli kobieta nie spożywała alkoholu w czasie ciąży.
Są czynniki, które mogą zmniejszyć ryzyko dalszych zaburzeń u dziecka. Są to „czynniki ochronne”, które sprawiają, że rozwój dziecka jest całkiem poprawny:
- szybka diagnoza (do 6. roku życia),
- szybkie rozpoczęcie terapii,
- dobra atmosfera w domu,
- brak przemocy w domu.
Oprócz objawów bezpośrednio związanych z uszkodzeniem mózgu dziecka. Zespół Alkoholowy powoduje także pojawienie się tzw. „zaburzeń wtórnych” u dziecka. Są to objawy pośrednio wynikające ze zniszczeń mózgu, są to między innymi:
- problemy w szkole,
- trudności ze znalezieniem pracy,
- ADHD,
- problemy w pracy,
- trudności w związkach w innymi ludźmi,
- uzależnienia,
- depresja,
- niedostosowanie społeczne,
- stosowanie przemocy fizycznej.
Wszystkie te zaburzenia wynikają nie ze złej woli, ale ze zniszczeń i zmian mózgu osoby dotkniętej FAS, szczególnie jeśli zaburzenie nie zostało zdiagnozowane i leczone.
2. Objawy i diagnostyka FAS
Objawy u dziecka dotkniętego Alkoholowym Zespołem Płodowym mogą obejmować:
- niewielki wzrost,
- słabą koordynację ruchową,
- problemy ze wzrokiem i słuchem,
- choroby serca,
- choroby nerek,
- choroby kości.
Szczególnie charakterystycznymi objawami FAS są zmiany w wyglądzie twarzy chorego dziecka (w przypadku syndromu FAS pojawia się większość tych cech):
- rynienka nosowa jest wygładzona,
- cienka górna warga,
- niewielki obwód głowy,
- zmarszczka w kąciku oka,
- niewielkie, szeroko rozstawione oczy.
Ten charakterystyczny wygląd twarzy niemal zawsze łączy się z objawami zaburzeń umysłowych.
Alkoholowy Zespół Płodowy wywołuje uszkodzenia mózgu, które prowadzą do pojawienia się objawów takich jak:
- trudności w nauce,
- słaba pamięć,
- nadaktywność,
- niskie IQ,
- upośledzenie umysłowe,
- trudności w rozwiązywaniu problemów,
- zaburzenia uwagi,
- problemy z myśleniem abstrakcyjnym,
- problemy z kontrolowaniem impulsywnego zachowania.
- W diagnozie Alkoholowego Zespołu Płodowego brane pod uwagę są 4 czynniki:
- wygląd twarzy (co najmniej kilka cech),
- niewielka waga i niski wzrost,
- zaburzenia dotykające centralnego układu nerwowego,
- potwierdzone spożycie alkoholu przez matkę.
Alkoholowego Zespołu Płodowego można bardzo łatwo uniknąć: nie pijąc alkoholu w czasie 9 miesięcy ciąży. To jedna z niewielu chorób wrodzonych dziecka, na którą matka ma całkowity wpływ. Nie odmawiając sobie alkoholu w tym czasie, skazuje dziecko na problemy zdrowotne i psychiczne.
