Trudno wyobrazić sobie dzisiejszą popkulturę bez gier komputerowych. Zapewniają rozrywkę, relaks, a także możliwość rywalizacji ze znajomymi i innymi graczami. Zdarza się jednak, że brakuje równowagi i gry zaczynają dominować nad innymi sferami życia. Niestety może dojść do uzależnienia behawioralnego, które opiera się na podobnych mechanizmach, jak uzależnienie od hazardu. Kiedy zamiłowanie do gier staje się problemem? Jak je rozpoznać? I co najważniejsze: co robić, jeśli ktoś z Twoich bliskich pogrąża się w uzależnieniu?
Definicja uzależnienia od gier
Uzależnienie od gier komputerowych jest specyficznym rodzajem uzależnienia behawioralnego, które dotyka coraz większą liczbę osób, nie tylko w wieku nastoletnim.W 2018 roku, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zdefiniowała je jako zaburzenie związane z grami cyfrowymi lub grami wideo, podkreślając, że uzależnienie od gier jest poważnym problemem zdrowotnym, wymagającym profesjonalnej interwencji. Żeby mówić o uzależnieniu, według WHO, muszą pojawić się: ograniczona kontrola podczas grania, przedkładanie gier ponad inne czynności czy zainteresowania i kontynuowanie grania pomimo widocznych negatywnych skutków. W takiej sytuacji, najlepszym rozwiązaniem będzie ośrodek leczenia uzależnień w Krakowie czy inna placówka pomagająca osobom uzależnionym od gier, ponieważ w domu trudno jest utrzymać chorego w izolacji od komputera, telefonu, konsoli i innych urządzeń, na których da się grać.
Przyczyny uzależnienia od gier
Przyczyny uzależnienia od gier są złożone i różnią się w zależności od człowieka. Nie można wykluczyć pewnej roli predyspozycji genetycznej do uzależnień, ale oczywiście nie jest to decydujące. Skłonność do popadania w uzależnienia jest też większa u osób o określonych cechach osobowości: impulsywnych, skłonnych do podejmowania ryzyka, neurotycznych, które żyją z wysokim poziomem lęku.
Środowisko, w którym funkcjonujemy, również odgrywa istotną rolę. Gry są łatwo dostępne, a ich atrakcyjność sprawia, że stają się dla niektórych osób ucieczką od rzeczywistości, sposobem radzenia sobie ze stresem czy napięciem. W końcu gry projektuje się w taki sposób, aby jak najdłużej utrzymywały uwagę gracza, wciągały i motywowały do zdobycia kolejnego poziomu.
Czy od gier komputerowych uzależnia się tylko młodzież?
Choć często słyszy się o problemie uzależnienia od gier komputerowych głównie w kontekście młodzieży, nie jest to problem dotykający wyłącznie tej grupy wiekowej. Gry komputerowe przyciągają różne grupy wiekowe, od dzieci po osoby starsze. Każdy, niezależnie od wieku, może ulec uzależnieniu od gier.
Istotnym aspektem jest fakt, że dorosłe osoby również mogą doświadczyć problemów z uzależnieniem, a skutki mogą być równie poważne, a nawet poważniejsze, biorąc pod uwagę odpowiedzialność i ilość obowiązków ciążących na dorosłej osobie. Uzależnienie od gier w dorosłym życiu może wpłynąć na wydajność w pracy, relacje rodzinne, a nawet prowadzić do problemów finansowych. Dlatego ważne jest, aby podchodzić do tego tematu z pełnym zrozumieniem i świadomością, że problem może dotknąć każdego, niezależnie od wieku. Ośrodek leczenia uzależnień w Łodzi i inne tego typu placówki pomagają osobom uzależnionym w różnym wieku: niektóre są skierowane wyłącznie dla osób pełnoletnich, inne dla młodzieży, a część – dla wszystkich.
Objawy uzależnienia od gier
Uzależnienie od gier komputerowych ma wiele objawów, które mogą różnić się intensywnością. Do najważniejszych należą:
- Spędzanie długich godzin na grze, kosztem obowiązków i innych aktywności,
- Utrata kontroli nad czasem gry,
- Negatywne konsekwencje dla zdrowia, takie jak zaburzenia snu, niedożywienie, zaniedbanie higieny osobistej,
- Problemy w relacjach z innymi ludźmi spowodowane nadmiernym graniem,
- Rozdrażnienie, lęk czy złość, kiedy nie można grać,
- Niepowodzenia w próbach ograniczenia czasu spędzanego na graniu.
To, że nie pojawiają się wszystkie te objawy, nie oznacza jeszcze, że nie ma problemu z uzależnieniem. Nawet część symptomów powinna już budzić zaniepokojenie.
Leczenie uzależnienia od gier
Terapia jest procesem długotrwałym, wymagającym zaangażowania, czasu, wsparcia bliskich i profesjonalnej pomocy terapeutów.
Pierwszym krokiem w leczeniu jest uświadomienie sobie problemu i podjęcie decyzji o zmianie. Następnie, ważne jest zrozumienie przyczyn uzależnienia i nauka zdrowych strategii radzenia sobie ze stresem, napięciem czy nudą.
Terapia indywidualna lub grupowa, zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna, która skupia się na zmianie myśli i zachowań prowadzących do gry, może przynieść znaczące korzyści. W niektórych przypadkach pomocne bywa leczenie farmakologiczne, szczególnie leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Ośrodek leczenia uzależnień w Częstochowie zapewnia kompleksową pomoc: nie tylko terapeutów, ale też lekarzy psychiatrów.
W uzależnieniu od gier, ważna jest również profilaktyka – edukacja, rozwijanie zainteresowań poza grami, dbanie o zdrowy tryb życia, zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Uzależnienie od gier często jest związane z unikaniem problemów i emocji: łatwiej jest skupić się na grze, niż zmierzyć się z trudnościami.
Czym skutkuje nieleczone uzależnienie od gier komputerowych?
Nieleczone uzależnienie od gier komputerowych może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, wśród których możemy wymienić:
- Problemy zdrowotne: długotrwałe siedzenie przed komputerem i brak ruchu mogą prowadzić do problemów ze wzrokiem, chorób krążenia, chronicznego bólu głowy i kręgosłupa oraz nadwagi i otyłości.
- Izolacja społeczna: uzależnienie może prowadzić do odizolowania się od rodziny i znajomych, co w efekcie zwiększa ryzyko depresji, poziom lęku i pogłębia problemy, od których uciekaliśmy w uzależnienie.
- Problemy w relacjach: uzależnienie od gier może prowadzić do konfliktów z rodziną i znajomymi, co często wynika z zaniedbywania obowiązków i braku czasu dla najbliższych.
- Problemy w nauce lub pracy: z czasem gry komputerowe stają się ważniejsze od szkoły i pracy. W skrajnych przypadkach osoby uzależnione całkowicie porzucają swoje ambicje i nie są w stanie przestać, nawet jeśli grozi im utrata pracy czy problemy w szkole/na uczelni.
- Niska samoocena i poczucie winy: osoby uzależnione często odczuwają poczucie winy i wstydu z powodu swojego problemu, co prowadzi do obniżenia samooceny i utrudnia podjęcie decyzji o leczeniu. Żeby o tym nie myśleć, grają jeszcze więcej, dlatego wpadają w błędne koło.
- Zaniedbanie innych pasji i zainteresowań: gdy gry stają się centralnym punktem życia, inne hobby i zainteresowania są zaniedbywane, co prowadzi do ograniczenia możliwości rozwoju osobistego. W końcu gry wydają się jedyną rozrywką i aktywnością, która sprawia przyjemność.
Uzależnienie od gier to poważny problem zdrowotny, ale z odpowiednim wsparciem, jest możliwe wyjście z niego i powrót do pełni życia. Pamiętaj, że pomoc jest dostępna – nie wahaj się z niej skorzystać.
